Palliatieve zorg

Kennis opdoen en bijhouden is belangrijk, zodat we palliatieve zorg op het juiste moment kunnen aanbieden en op de juiste manier kunnen uitvoeren. Daarom besteden we veel aandacht aan onderwijs over palliatieve zorg. Hieronder vindt u, per doelgroep, informatie over wat Transmuralis en anderen in de regio aan bij- en nascholing aanbieden.

Weet u wat u weet?
Bent u verzorgende, verpleegkundige of arts en bent u benieuwd hoe het staat met uw eigen kennis van palliatieve zorg? Doe dan de Competentiescan palliatieve zorg.

Het Onderwijsknooppunt Palliatieve Zorg van Propallia is de plek waar vertegenwoordigers vanuit het mbo, hbo, wo onderwijs, bij- en nascholing, patiënten en naasten, onderzoek en zorgpraktijk bij elkaar komen met als doel de kwaliteit van de palliatieve zorg te verbeteren door in te zetten op onderwijs. Meer informatie over het Onderwijsknooppunt, inclusief het onderwijsaanbod van onze buurt-netwerken, is te vinden op de website van Propallia.

Voor alle doelgroepen

Transmuralis organiseert regelmatig themabijeenkomsten en multidisciplinaire scholingen. De geplande bijeenkomsten vindt u in onze agenda.
Vanuit het landelijke programma Scholing PZ worden de komende tijd scholingen georganiseerd om te werken aan de professionalisering van docenten en zorgverleners. Dit aanbod vindt u op de website scholingpalliatievezorg.nl.

Verzorgenden: Incompany scholingen

Om verzorgenden te scholen op het gebied van palliatieve zorg, zijn 16 modules beschikbaar die binnen de eigen zorgorganisatie ingezet kunnen worden. Een groep van 13 docenten is getraind om de scholingen (binnen en buiten hun eigen organisatie) te geven. De volgende modules zijn beschikbaar:

• Wat is palliatieve zorg en hoe signaleer je?
• Stervensfase
• Proactieve zorg
• Zingeving
• Andere culturen
• Palliatieve sedatie en euthanasie
• Wat doet dit met jou als zorgverlener?
• Vocht en voeding
• Misselijkheid en braken
• Obstipatie, diarree en dehydratie
• Pijn
• Delier
• Benauwdheid
• Angst
• COPD en hartfalen
• Dementie

Check bij uw organisatie of deze modules aangeboden worden.
Wilt u deze scholing aanbieden binnen uw organisatie? Neem dan contact op met Anne Kors-Walraven.

Verpleegkundigen: Casuïstiekbesprekingen

Transmuralis organiseert vier keer per jaar een casuïstiekbesprekingen voor verpleegkundigen niveau 4 en 5. Steeds staat er een ander thema centraal. In deze interactieve bijeenkomsten worden theorie en praktijk met elkaar verbonden door onderlinge uitwisseling van kennis, informatie en ervaringen aan de hand van reële casussen. Deelnemers worden van harte uitgenodigd om vooraf casuïstiek of concrete vragen aan te leveren. De geplande casuïstiekbesprekingen vindt u in onze agenda.

Verpleegkundigen: nascholingen i.s.m. zorgopleidingen LUMC

Bent u als verpleegkundige vaak betrokken bij palliatieve patiënten dan biedt deze nascholing u kennis en inzichten voor verdere professionalisering. In het lesprogramma staat de patiënt met zijn naasten centraal. Het uitgangspunt bij de leeractiviteiten is leren herkennen. Welke vragen en signalen hoor en zie ik bij mijn patiënten en zijn naasten en wat kan ik als verpleegkundige in die specifieke situatie aan zorg en begeleiding geven?

De nascholing is bedoeld voor verpleegkundigen die werkzaam zijn in ziekenhuizen, thuiszorg, woonzorgcentra en palliatieve unit en regelmatig worden ingezet in palliatieve zorgsituaties. Meer informatie over de inhoud en de data waarop deze scholing gegeven worden, vindt u op de website van Zorgopleidingen LUMC.

Artsen en verpleegkundig specialisten: Boerhaave Nascholing LUMC

Boerhaave Nascholing organiseert cursussen en opleidingen voor o.a. medisch specialisten, huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, physician assistants, verpleegkundig specialisten en aisossen. Er worden o.a. discipline-overstijgende trainingen Palliatieve Zorg georganiseerd. Meer informatie over de inhoud en de data waar op ze scholingen gegeven worden, vindt u op de website van Boerhaave Nascholing LUMC.

Artsen: Kaderopleiding Palliatieve Zorg

Deze opleiding is bedoeld voor artsen die hun kennis op het gebied van palliatieve zorg willen vergroten en de ambitie hebben deze kennis verder uit te dragen. De Kaderopleiding Palliatieve Zorg leidt in twee jaar op tot kaderarts palliatieve zorg. De twee jaar wordt ingevuld met tien 2-daagse cursusdagen, opdrachten en stages. Meer informatie is te vinden op de website Kaderopleiding Palliatieve Zorg.

In de regio Zuid-Holland Noord zijn diverse PaTz-groepen actief. PaTz staat voor palliatieve zorg thuis. In deze groepen werken huisartsen, (wijk)verpleegkundigen en inhoudelijk deskundigen palliatieve zorg nauw samen. Samen brengen ze vroegtijdig patiënten in beeld en anticiperen op de zorgbehoefte van de patiënt. Met deze gezamenlijke aanpak neemt de kwaliteit en deskundigheid in de palliatieve zorg thuis toe.

Een overzicht van de PaTz-groepen in het werkgebied van Transmuralis: 

Om goede palliatieve zorg te kunnen verlenen is het belangrijk te weten welke voorkeuren mensen hebben ten aanzien van zorg en behandeling, zodat deze hierop kan worden afgestemd. Belangrijk is dan dat mensen hun voorkeuren kenbaar maken. Hiervoor is het wel nodig dat zij bewust zijn van de (on)mogelijkheden van zorg en behandeling aan het levenseinde.

Transmuralis heeft, o.a. in het kader van het project ‘In gesprek met de burger’, goede ervaringen opgedaan met het organiseren van bijeenkomsten door huisartspraktijken. Bij deze bijeenkomsten nodigen huisartsen de patiënten (doorgaans van 75 jaar en ouder) uit hun eigen praktijk uit om aanwezig te zijn. De huisarts geeft zelf voorlichting en beantwoordt vragen, soms samen met andere relevante partijen (bijvoorbeeld een praktijkondersteuner, wijkverpleegkundige, coördinator van een VTPZ-organisatie of welzijnsmedewerker).

Ondersteuningsaanbod
Als u in uw huisartsenpraktijk dit jaar (2024) een publieksbijeenkomst organiseert, kunt u gebruik maken van het volgende aanbod:

• Een all-in vergoeding voor uw tijd van maximaal €1000.
• Een vergoeding van maximaal €500 voor catering en zaalhuur.
• Een toolkit met o.a. een standaardpresentatie en standaard uitnodigingsteksten.
• Praktische ondersteuning bij de organisatie van de bijeenkomst (denk o.a. aan het regelen van een locatie en het uitnodigen van uw patiënten.

Heeft u interesse in het organiseren van een publieksbijeenkomst? Dit kunt u kenbaar maken door dit formulier in te vullen. Transmuralis kan dit jaar maximaal 7 van dergelijke bijeenkomsten ondersteunen dus wees er snel bij!

Positieve ervaringen
Huisartsen in onze regio geven aan dat het prettig is om op deze wijze informatie te kunnen bieden aan eigen patiënten en dat de bijeenkomsten ook daadwerkelijk leiden tot meer behandelwensgesprekken.

“We hebben in onze praktijk twee keer een publieksbijeenkomst georganiseerd en we hebben er veel aan gehad! Het was leuk om te doen en het maakte de gesprekken erna met mensen over hun behandelwensen veel gemakkelijker, omdat ze er al over hadden nagedacht. Een aanrader en er wordt veel uit handen genomen door de organisatie!” aldus huisarts Dick Koster.

Uit de eerste resultaten van het project ‘In gesprek met de burger’ blijkt dat de deelnemers actiever worden op het gebied van proactieve zorgplanning. Zo blijkt uit de pilot dat 81% van de deelnemers de intentie heeft om een proactief zorggesprek aan te gaan met de arts. Huisartsen in onze regio geven aan dat het prettig is om op deze wijze informatie te kunnen bieden aan eigen patiënten. En dat de bijeenkomsten ook daadwerkelijk leiden tot meer behandelwensgesprekken.

Toolkit
De toolkit bestaat uit:

• De standaard presentatie
• Sprekersprofiel
• Suggesties voor werving
• Voorbeeld uitnodigingbrief
• Draaiboek organisatie publieksbijeenkomst
• Handout voor deelnemers

Proactieve zorgplanning, informatie voor het publiek

• Informatiegids Netwerk Palliatieve zorg Zuid-Holland Noord
• Handout publieksbijeenkomst
• De folder Praat op tijd over uw levenseinde
• Informatie Thuisarts
• Korte versie film De dappere patiënt
• Lange versie film De dappere patiënt
• Doodziek film over een Turks gezin
• Filmpjes over het levenseinde in het Papiament, Kantonees (met ondertitels in het Mandarijn), Turks en Marokkaans-Arabisch
• Gesprekskaart Vragen over leven en dood als je niet meer beter wordt

Proactieve zorgplanning, informatie voor de zorgprofessional

• Informatiegids Netwerk Palliatieve zorg Zuid-Holland Noord
• Wachtkamerfilmpje Weet u wat u wilt?
• Wachtkamerfilmpje zonder geluid Weet u wat u wilt?
• Informatie vergoeding behandelwensgesprekken

Bij de zorg voor palliatieve patiënten kunnen zich situaties voordoen die bij de zorgverlener tot vragen of twijfel leiden. In die gevallen kunnen huisartsen, verpleegkundigen, medisch specialisten, specialisten ouderengeneeskunde en andere zorgverleners telefonisch te rade gaan bij een consulent uit het consultatieteam palliatieve zorg.

Een consulent, een in palliatieve zorg gespecialiseerde arts of verpleegkundige, adviseert de zorgverlener, zonder de zorg over te nemen. Deze consultatievoorziening vormt een bruikbare ruggensteun voor de generalistische zorgverlener die met (vaak complexe) problematiek wordt geconfronteerd. 

Het consultatieteam in onze regio is het Palliatief Consultatieteam Hollands Midden. 
Zij zijn 24/7 bereikbaar op telefoonnummer (088) 605 14 44.

Om de continuïteit van zorg voor mensen in de palliatieve fase van hun ziekte en hun naasten te versterken, kan een continuiteïtsbezoek aangevraagd worden. Het gaat hierbij met name om mensen die (nog) geen lichamelijke zorgvraag hadden en waar dus geen reguliere thuiszorg voor wordt aangevraagd.

Veel patiënten in de palliatieve fase van hun ziekte worden, als zij weer thuis zijn uit het ziekenhuis, geconfronteerd met allerlei praktische, lichamelijke en emotionele veranderingen. Dit geldt ook voor de naasten van deze groep patiënten. Ook leert de ervaring dat de wijkverpleging vaak te laat wordt ingezet in de palliatieve fase.

Doel
Het doel van het continuïteitsbezoek in de palliatieve fase is het bieden van (verpleegkundige) ondersteuning en continuïteit van zorg aan patiënten en hun naasten in de palliatieve fase. De zorg is gericht op het tijdig signaleren en opvangen van problemen die samenhangen met de palliatieve fase, voortgang van de ziekte en/of de palliatieve behandeling. Continuïteitsbezoeken dragen bij aan proactieve zorgplanning.

Doelgroep
De continuiteïtsbezoeken zijn bedoeld voor patiënten die zich in de palliatieve fase van hun ziekte bevinden. Markering geschiedt door de surprise question: “zou ik verbaasd zijn als deze patiënt binnen één jaar komt te overlijden?”

Model en bijlagen
Het is aan thuiszorgorganisaties zelf hoe zij de continuïteitsbezoeken organiseren. Het Model Continuïteitsbezoeken biedt hiervoor een leidraad. 

Bijlage 1 De Leidse gesprekshulp

Bijlage 2 Folder voor patiënten

Bijlage 3 Factsheet voor verwijzers

Bijlage 4 Rapportageformulier

Vergoeding
Thuiszorgorganisaties die de continuïteitsbezoeken aan willen bieden kunnen via e-mail met Zorg en Zekerheid contact opnemen om afspraken te maken over de vergoeding.

Bij de zorg voor palliatieve patiënten kunnen zich situaties voordoen die bij de zorgverlener tot vragen of twijfel leiden. Hierbij kan gedacht worden aan (complex) symptoommanagement, inventariseren en meedenken bij eventuele crises, ascitesdrainage, etc. Steun en/of begeleiding in de thuissituatie door een andere zorgverlener met veel kennis van palliatieve zorg kan hierbij prettig zijn. In dit geval kan een huisarts of specialist ouderengeneeskunde een Specialistisch Thuisconsult Palliatieve Zorg aanvragen, ter proactieve ondersteuning van zorgverlener, patiënt en naasten thuis.

Een van de verpleegkundige specialisten of artsen Palliatieve Zorg komt dan thuis langs om de situatie te inventariseren, uit te diepen en eventueel voorlichting te geven. Daarna volgt (behandel)advies aan de zorgverlener, zonder de zorg over te nemen. Deze consultatievoorziening kan een ruggensteun zijn voor de generalistische zorgverlener die met (complexe) palliatieve problematiek wordt geconfronteerd. 

Aanvragen van een Specialistisch Thuisconsult Palliatieve Zorg, ter proactieve ondersteuning van zorgverlener, patiënt en naasten thuis, is in overleg mogelijk voor patiënten met een ingeschatte levensverwachting korter dan 1 jaar.

LUMC: Bel voor een thuisconsult met 071-5298136 en vul daarnaast de verwijzing in Zorgdomein in.
Alrijne: Bel voor een thuisconsult met 071-582 8489 of vul de verwijzing in Zorgdomein in.

Een aantal keer per jaar blijkt dat een gast van het hospice niet meer op haar of zijn plek is en overgeplaatst moet worden naar een verzorgings- of verpleeghuis. De betrokken zorgaanbieders hebben daartoe samenwerkingsafspraken met elkaar gemaakt.

De indicatiestelling en samenwerking tussen betrokken zorgaanbieders wordt met deze afspraak verbeterd. U kunt hier de samenwerkingsafspraak inzien.

Deze afspraak is in 2018 gemaakt en is tot heden geldig.