Mijn oma is honderd jaar geworden. Ze was nooit ziek. Op haar 94e klom ze nog op stoelen om schoon te maken en ze was 97 toen ze voor het laatst op vakantie ging. Ze stond altijd klaar voor anderen en ze klaagde nooit. Ook liet ze zich niet op de kop zitten. Kittig stapte ze op de burgemeester af toen ze niet kreeg waar ze recht op had. De burgemeester bond in voor mijn kleine, slimme oma met haar ijzersterke gezondheid.

Oma is altijd zelfstandig blijven wonen. Toen haar thuiswonende dochter verhuisde, ging ze gewoon mee. Samen voerden ze het huishouden. Oma deed de schoonmaak, de was en het eten; mijn tante de rest. Bovendien taxiede ze mijn oma overal naar toe en gingen ze samen op vakantie.

De laatste jaren zijn ‘cliënt centraal’ en ‘eigen regie’ veelgehoorde begrippen in de gezondheidszorg. De hervormingen in de langdurige zorg stellen de mens centraal en gaan uit van wat mensen nog wél kunnen. Maar wat is eigen regie? Via Google vind ik de volgende definitie: ‘Iemands vermogen om zelf te bepalen hoe hij zijn eigen leven inricht (wonen, werken, sociale contacten) en hoe hij de zorg en/of begeleiding bij een eventuele ziekte invult.’

In onze samenleving heeft iedereen de regie over zijn of haar eigen leven. Dat is belangrijk, zeker bij het huidige beleid dat gericht is op langer thuis wonen. Maar kan iedereen zijn eigen leven wel regisseren? Als je gezondheid je in de steek laat, je vertrouwde buurt verandert, je ontwikkelingen niet goed meer kunt volgen en je voelt je eenzaam … Hoe houd je dan de regie op je eigen leven?

Mijn oma was prima in staat om de regie op haar eigen leven te voeren. In elk geval tot haar 96e. Daarna viel ze regelmatig. Gelukkig brak ze nooit een heup, maar die valpartijen verminderden wel haar zelfvertrouwen. Toch hoefde ze de regie niet uit handen te geven. Dankzij haar persoonlijkheid, goede mantelzorg en een sociaal netwerk.

Het is goed dat we vaker kijken naar wat mensen nog zelf kunnen en willen, maar soms ben ik bang dat we hierin doorslaan. Niet iedereen heeft de macht om zelf regie te voeren. Niet iedereen heeft sterke mantelzorgers en een krachtig sociaal netwerk en zelfs dan kan het moeilijk zijn om de regie te houden.
We kunnen het wel stimuleren, maar dan mogen we niet vergeten om ook goed te luisteren, te observeren en kritisch de mogelijkheden te beoordelen. Dan kan iedereen regie houden op zijn eigen leven, met waar nodig een beetje hulp!